Duitsland - land van sprookjes

Als ontstaansplek van veel legendarische volksverhalen, barst Duitsland van de sprookjesachtige plekjes en bezienswaardigheden. Vooral Hessen en Nedersaksen zijn als de geboortegronden van beroemde verhalenvertellers als de gebroeders Grimm en Wilhelm Busch bezaaid met plekken waarnaar de grote en kleine liefhebbers van legenden heerlijke uitstapjes kunnen maken. Een tocht langs de Duitse Sprookjesstraat is bijzonder aan te raden. Deze begint in Hanau, de geboorteplaats van de gebroeders Grimm, waar elk jaar het gebroeders Grimm-festival plaatsvindt. Vanaf hier voert de Sprookjesroute ongeveer 600 km langs belangrijke sprookjesplaatsen in Duitsland door Hessen, Nedersaksen, Noordrijn-Westfalen en Thüringen tot aan Bremen. Enkele van de mooiste sprookjesachtige locaties langs deze route staan hieronder opgesomd.

Kassel

De stad Kassel wordt beschouwd als de studieplaats van de gebroeders Grimm en hun belangrijkste werkterrein in Duitsland. Hier ontmoetten ze destijds de herbergiersdochter Dorothea Viehmann uit Baunatal - een nicht in de vijfde graad van Johann Wolfgang von Goethe, die wordt beschouwd als de belangrijkste bron voor tal van Grimm-sprookjes. In en rond de regio Kassel vind je twee belangrijke sprookjesbezienswaardigheden, namelijk de Sneeuwwitje- en Vrouw Holle-route, die bekend staan om hun sfeervolle vakwerkhuizen. Deze omvatten het 'Sneeuwwitje-dorp' Bergfreiheit in Bad Wildungen, Wolfhagen uit 'De wolf en de zeven geitjes', Helsa uit 'Vrouw Holle' en het Vrouw-Holle-Park in Hessisch Lichtenau.

Lowenburg, Kassel

Ebergötzen

Het in Nedersaksen gelegen Ebergötzen is een van de tonelen uit het schelmenverhaal 'Max en Moritz'. De maker, de beroemde dichter Wilhelm Busch, bracht hier een groot deel van zijn schooltijd door, waardoor we ervan uit kunnen gaan dat ‘Max en Moritz’ gebaseerd is op ervaringen uit zijn eigen jeugd. Met name de Bachmann-molen, die toebehoorde aan de vader van Buschs jeugdklasgenoot Erich Bachmann, speelt een centrale rol in het verhaal. ‘Max en Moritz’ kan men dus opvatten als de sprookjesversies van deze twee jongens en hun grappen gaan meer leven na een bezoek aan de vakwerkmolen in Ebergötzen. 

Reinhardswald

De Doornroosje-route op de Duitse Sprookjesstraat is vooral een aanrader voor grote en kleine prinsessen. Centraal staat hier natuurlijk het Noord-Hessische Doornroosje-kasteel Sababurg bij Reinhardswald. Het middeleeuwse kasteel ligt op een heuveltop en is in de 15e eeuw ontstaan uit jachthuis Zappenburg en ligt aan de rand van het sprookjesachtige oerbos Sababurg. De torens van het kasteel, weelderig begroeid met klimplanten uit Virginia, nodigen echt uit om te dromen. Dan is er vlakbij ook het Sababurger dierenpark, wat een leuke extra bestemming is naast de Doornroosje-reis. 

Zappenburg

Trendelburg

De legende van Doornroosje is nauw verweven met het sprookje van Rapunzel. Sommigen zien Rapunzel zelfs als een alternatieve versie van Doornroosje. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Trendelburg in het noorden van Hessen, als Rapunzel-toneel, ook tot de Doornroosje-route behoort. Er bevindt zicht nog een hele reeks andere sprookjesachtige paleizen en kastelen rond dit kasteel, waaronder de waterburcht Wülmersen en Schloss Stammen, de familiezetel van de mysterieuze adellijke familie Rabe von Pappenheim. Liefhebbers van geschiedenis mogen ook een bezoek aan het openluchtmuseum Hessenpark bij Trendelburg niet missen, waarvan de imposante vakwerkhuizen op 65 hectare het ouderwetse Hessische dorpsleven in beeld brengen.

Trendelburg

Polle

Een andere sprookjesprinses uit Duitsland komt uit Polle. In deze plaats zou het huis van Assepoester hebben gestaan. Haar lotsbepalende prinsessenschoen wordt vereeuwigd in het kasteel van Polle, waar ook elk jaar het sprookje van Assepoester wordt opgevoerd door de plaatselijke amateurtoneelgroep. De kasteelruïne met zijn schilderachtige ligging aan de Weser nodigt uit tot lange wandelingen langs de oevers. Het gebied rond Polle in het Nedersaksische district Holzminden wordt gekenmerkt door uitgestrekte rivierlandschappen, die naast het beleven van de sprookjes ook ideaal zijn voor natuuruitstapjes met het hele gezin.

Bodenwerder

Ongeveer 20 km ten noordoosten van Polle woonde in Bodenwerder weer een ander sprookjesfiguur. Hier woonde namelijk de avontuurlijke baron Münchhausen en daarom wordt Bodenwerder ook wel Münchhausenstadt genoemd. Het kasteel van Münchhausen, dat nu dienst doet als stadhuis van Bodenwerder, is daarom het kenmerkende gezicht van de stad. Regelmatige uitvoeringen zoals het toneelstuk Münchhausen in het stadhuis van Bodenwerder of de musical Münchhausen zijn ideale gelegenheden om de grappige verhalen van de liegende baron te ontdekken.

Hameln

De rattenvanger van Hamelen vindt zijn herkomst in het district Hamelen-Pymont in Nedersaksen. Het sprookje vormt de basis van Hamelens rijke theater- en muziekcultuur, met optredens zoals het rattenvanger-openluchtspel of de musical RATS als een van de meest populaire toneelstukken. Bovendien bieden de goed bewaarde oude stadsgevels van Hamelen met gebouwen zoals het rattenvangershuis, het trouwhuis, het Stiftsherrenhaus of de stadsvestingwerken een prachtige ambiance voor een middeleeuwse sprookjesvakantie. Mystieke evenementen, zoals de middeleeuwse en fantasiemarkt Mystica Hamelon of het Autumn Moon Festival, dat elk jaar plaatsvindt in de oude straten van Hamelen, kunnen echte hoogtepunten zijn in zo'n vakantie.

Pied Piper, Hameln

Verden

De Noord-Duitse piraat Klaus Störtebeker is een echte legende, vooral onder piratenfans. Keer op keer ontsnapte hij op indrukwekkende wijze aan zijn straf, waarbij de stad Verden in Nedersaksen een van zijn talrijke toevluchtsoorden was. Hier wordt Störtebeker nog steeds beschouwd als de Robin Hood onder de piraten, omdat volgens de legenden de piraat een deel van zijn buit zou hebben uitgedeeld aan de armen van Verden. Zelfs kort voor zijn executie zou Störtebeker nog bevel hebben gegeven om gezouten haring en broden uit te delen aan de behoeftigen. Daarom vindt in de stad elk jaar de Lätares-donatie ter ere van Störtebeker plaats, waarbij de geschenken aan de bezoekers worden uitgedeeld. Mooie Störtebeker-uitvoeringen zijn onder andere te bewonderen als onderdeel van het Dom-festival en in Magic Park Verden.

Bremen

Over groepen dieren gesproken: het beroemdste muziekkwartet in Duitse kinderverhalen zijn ongetwijfeld de Bremer stadsmuzikanten, bestaande uit een ezel, een hond, een kat en een haan. Het verhaal is een ode aan de Bremer stadsmuziek en aan de traditie van de Noordelijke Gemeentemuzikanten. Men kan ze beschouwen als voorlopers van de gemeentelijke muziekkorpsen en als zodanig de oorsprong van moderne orkesten. Hoe belangrijk deze muzikale traditie voor het huidige Bremen is blijkt eveneens uit de sculptuur van de Bremer stadsmuzikanten voor het stadhuis. Op muzikaal vlak valt er in Bremen nog veel meer te ontdekken, zoals de evenementen in het muziekhuis "Die Glocke" of op het bospodium in het Bürgerpark.

Bremen

Buxtehude

Buxtehude is een sprookjesstadje dat herhaaldelijk wordt genoemd in tal van fabels en sprookjes. Aan de ene kant komt de stad voor in het beroemde verhaal van Otfried Preussler over de overvaller Hotzenplotz. Aan de andere kant vindt hier ook het sprookje van de haas en de egel plaats, die samen afspreken een racewedstrijd te houden op een veld in Buxtehude. Deze twee opponenten vind je overal terug in Buxtehude, bijvoorbeeld in bezienswaardigheden zoals de konijnen- en egelfontein of de sprookjestentoonstellingen in het Buxtehude Museum voor Regionale Geschiedenis en Kunst.