Als toerist in Oostenrijk: do’s en don'ts

Ervaar de diversiteit van Oostenrijk met zijn blauwe meren en paradijselijke wandelpaden. Beleef het land van de bergen, dat behalve een ongerepte natuur een groot cultureel en culinair aanbod heeft. U zult de speciale eigen aard van dit land het beste kunnen aanvoelen als u tijdens uw vakantie de mensen open tegemoet treedt. Elk land heeft zijn specifieke kenmerken. Als u daarvan op de hoogte bent, zult u de typische Weense humor, bijvoorbeeld in een oud-Weens koffiehuis, beter begrijpen. Want koffie is niet zomaar koffie. Verwacht niet dat u in het alledaagse leven zo maar iemand met een lederhose aan tegenkomt. In de onderstaande tekst vindt u waardevolle do's en don'ts voor het land van Mozart en Sisi.

De cultuur van het koffiehuis in Wenen

Wenen is beroemd vanwege zijn Hofburg, de staatsopera of de fiakers. Loop bij uw bezoek aan Wenen een van de koffiehuizen binnen. Maar let erop hoe u uw koffie bestelt, want Wenen is trots op zijn koffiehuiscultuur. Laat u informeren over de typische mokkakoffie, die ook 'Kleiner Schwarzer' wordt genoemd. In tegenstelling hiermee heb je ook 'Großer Schwarzer', 'Kleiner' en 'Großer Brauner'. Verder kunt u kiezen tussen een Franciscaner, een Wiener Melange, een ‘Fiaker’ of een 'Einspänner'. Of heeft u liever een 'Schalerl Gold'? Voor de Weners is koffie nu eenmaal kunst. 

Koffiehuis in Wenen

Koffie is niet overal even duur

Het heeft natuurlijk een bijzondere uitstraling om met uitzicht op de Weense Stephansdom of in de Getreidegasse in Salzburgvan van uw koffie te genieten. Daarvoor moet u echter te hoge prijzen op de koop toe nemen. Een paar steegjes verderop vindt u net zo aardige koffiehuizen. Daar zijn de prijzen evenwel gematigder en is de charme van het koffiehuis net zo merkbaar. 

Oostenrijkse klederdracht

Als u het traditionele Oostenrijk wilt ervaren, dan moet u zeker naar een van de diverse feesten gaan. Bij het Narcissenfeest in het Ausseerland kunt u veel Oostenrijkers in regionale klederdracht zien. Cultuur en traditie worden ook bij het wijnfeest van Poysdorf of bij het knoedelfeest van Sankt Johann hooggehouden. De dirndlrok en de lederhose krijgt u meestal alleen nog bij diverse evenementen te zien. De werkkleding van vroegere generaties wordt tegenwoordig alleen nog als feestkleding gedragen. In het alledaagse leven is die allang vervangen door jeans en comfortabele kleding. Verwacht tijdens uw vakantie in Oostenrijk niet de romantiek van de heimatfilm.

Traditionele klederdracht wordt meestal alleen gedragen voor festiviteiten

Eigenaardigheden van de Oostenrijkse taal

Weet u niet wat een 'Schalerl Gold' zou kunnen zijn? Dat is koffie met veel melk, die met een schuimkraag in een schaaltje wordt geserveerd. 'Schalerl' komt van 'Schale' (kom) en de Oostenrijkers houden wel van verkleinwoordjes. Zo wordt een T-shirt een 'Leiberl' (hemdje) en een 'Tasse' (kopje) een 'Häferl' (mok). Als u het zelf ook eens wilt proberen, vraag dan in een winkel om een 'Sackerl' (zakje) in plaats van een 'Tüte'. Na enkele dagen bent u gewend aan de vriendelijke Oostenrijkse taaleigenaardigheden en kunt u al een grapje begrijpen.

Weense fijnzinnigheid en het Weense lied

Wees tijdens uw vakantie voorbereid op de 'Wiener Schmäh' (Weense fijnzinnigheid). Daarmee wordt de typische manier bedoeld om wat men zegt zo te verpakken dat het van alles kan betekenen. Deze fijnzinnigheid bevat een flinke dosis charme. Daarom kan hij zowel onbeleefdheden overbrengen als vriendelijkheden of sarcasme: de fijne nuances van de keizerlijke omgang zijn hier behouden gebleven. In het Weense lied, dat bij de laatste pluk van de wijn werd gezongen, zijn de centrale thema's de Oostenrijkse gezelligheid en het leven en de dood. Het bevat een behoorlijke portie 'Wiener Schmäh' en het bewijst dat men de niet eenvoudige levensomstandigheden in het oude Wenen het beste met humor tegemoet trad. 

In Wenen gaat muziek vaak gepaard met een dosis humor

„Herr Hofrat“ en „Frau Magister“ 

In het voormalige keizerrijk hecht men ook tegenwoordig nog veel waarde aan titels. Het komt niet zelden voor dat men elkaar met 'Herr Oberstudienrat' ('Meneer de leraar'), 'Frau Doktor' ('Mevrouw de dokter') en 'Herr Diplomingenieur' ('Meneer de ingenieur') aanspreekt. Zelfs de kelner wordt met de eretitel ‘Herr Ober’ ('Meneer de ober') aangesproken. En vraag niet waarom er nog altijd 'Hofräte' bestaan hoewel er al meer dan honderd jaar geen Oostenrijks keizerlijk hof meer is. Sommige dingen veranderen nu eenmaal niet.

Wat u moet weten over betalen in een restaurant

Wanneer u in Oostenrijk samen in een restaurant of koffiehuis aan tafel zit, is het geen probleem dat ieder voor zich betaalt. Dat wordt als normaal gezien en het personeel is daarmee vertrouwd. Oostenrijkers houden van contant geld. Daarom is het gebruikelijk in cafés en restaurants contant te betalen. Het is echter geen probleem om met een creditcard te betalen. Wat de fooi betreft, is het gangbaar om de bediening 5 tot 10 % van het totaalbedrag als fooi te geven.

Vergeet niet een fooi te geven!

Over culinaire no-go's en culinaire hoogstandjes

Als u de traditionele wienerschnitzel bestelt, dan is het niet gebruikelijk die met saus te bestellen. Dat zou als een misstap worden gezien en tot hoofdschudden leiden. Traditioneel wordt de wienerschnitzel geserveerd met vossenbessen, een schijfje citroen en een bijgerecht naar keuze. Interessant is ook dat de Weense worstjes in Oostenrijk Frankfurter worstjes heten. In het algemeen staat Oostenrijk bekend om zijn toetjes en desserts. U zou eerst de apfelstrudel, dan de 'Kaiserschmarrn' en ten slotte de 'Salzburger Nockerln' moeten proberen.

We zullen wel zien!

Oostenrijk heeft, hoewel het een westers industrieland is, een zekere gelatenheid behouden. De uitdrukking 'Schauma mal' (We zullen wel zien!) zult u zeker ergens opvangen. Daarmee wordt bedoeld dat men op dat moment nog niet kan inschatten hoe iets verder gaat en dat men het nog even wil bekijken. Het frequent gebruik van dit zinnetje zegt veel over de mentaliteit van dit Alpenvolk. 

Smalltalk op zijn Oostenrijks

Ideale onderwerpen voor smalltalk in Oostenrijk zijn behalve het weer het eten en sport. In het Oostenrijks is smalltalk overigens 'ratschen' (kletsen) en daarmee wordt ook roddelen bedoeld. Johann Strauss componeerde de 'Tritsch-Tratsch-polka' niet zonder reden. Deze was het antwoord op de geruchtenstroom van de Weense boulevardpers in 1858.